Có thực sự là ‘xe mô hình’?

Mới đây, VinFast đã giới thiệu một mẫu xe bán tải ý tưởng VF Wild tại Triển lãm Điện tử Tiêu dùng CES 2024. Mẫu xe này đã gây ấn tượng với thiết kế hiện đại, cuốn hút, đi kèm với đó là thiết kế nội thất rất ấn tượng. Điều bất ngờ hơn nữa là những điều này đặt trên một mẫu xe bán tải – dòng xe thường được mô tả là “ngựa thồ”.

Một số chi tiết được chú ý tới có thể kể như cửa mở ngược kiểu Rolls-Royce, kính chắn gió liền với trần kính, hàng ghế sau có thể gập để tăng không gian chứa đồ, hay gương chiếu hậu là camera. Những chi tiết này không phổ biến trên các mẫu xe trên thị trường, có lẽ đó là lý do mà nhiều người cho rằng VinFast VF Wild trưng bày tại triển lãm là một mẫu xe mô hình.

Tuy nhiên, nhiều người đã rất bất ngờ trước video cho thấy chiếc VinFast VF Wild có thể lăn bánh. Video này cũng được quay tại triển lãm CES 2024, do Darlene Diem Hoang, Giám đốc Phát triển Kinh doanh của VinFast tại California (Mỹ) đăng tải.

Video cho thấy có người ngồi tại ghế lái điều khiển chiếc xe, có thể tiến; một video khác cho thấy xe có thể lùi và đèn báo phanh có hoạt động. Với khả năng di chuyển, liệu có đúng khi gọi VinFast VF Wild là “xe mô hình”?

Theo Từ điển tiếng Việt do GS. Hoàng Phê chủ biên, “mô hình” được giải nghĩa là “Vật cùng hình dạng nhưng làm thu nhỏ lại nhiều, mô phỏng cấu tạo và hoạt động của một vật khác đế trình bày, nghiên cứu”, ví dụ như “mô hình máy bay” hay “triển lãm mô hình nhà ở kiểu mới”.

Xét theo nghĩa này, từ “mô hình” có vẻ không chính xác để gọi; tuy nhiên, nếu người nói chủ ý bỏ qua khác biệt về kích thước mà chỉ muốn nói về một vật mang tính trưng bày và mô phỏng lại một sản phẩm nào đó thì có thể tạm chấp nhận được.

Song, từ chính xác hơn để gọi VinFast VF Wild phải là “xe ý tưởng”, trong tiếng Anh là Concept Car. Sở dĩ có thể khẳng định như vậy bởi trong tài liệu VinFast gửi báo chí, hãng xe Việt không lần nào nhắc tới từ “mô hình”, chỉ gọi đây là “mẫu xe ý tưởng”.

Một mẫu xe được gọi là “xe ý tưởng” thường mang thiết kế nội-ngoại rất ấn tượng, mang những trang bị như từ tương lai mà có thể khó thấy trên xe thương mại. Thông thường, những chiếc xe ý tưởng được đem đi trưng bày là phiên bản độc nhất; nhà sản xuất đôi khi mất tới cả triệu USD để làm ra một mẫu xe đó. 

Điều có lẽ khiến nhiều người ngạc nhiên là đã từng có rất nhiều mẫu xe ý tưởng, dù cũng tốn nhiều tiền để làm ra, chỉ xuất hiện vài lần tại triển lãm rồi… mất tích; thậm chí một mẫu xe thương mại có hình dạng tương tự cũng chẳng thấy đâu. 

Mẫu xe ý tưởng không nhất thiết phải có đầy đủ chức năng như một mẫu xe thương mại. Khả năng di chuyển của xe ý tưởng có thể không có, hoặc có nhưng chỉ đủ để di chuyển trong khu vực triển lãm, hoặc cũng có thể được trang bị động cơ với công suất rất ấn tượng (nhưng khả thi với một mẫu xe thương mại hay không lại là một câu chuyện khác).

Tùy theo ý đồ của nhà sản xuất, một mẫu xe ý tưởng có thể mang một hoặc nhiều nhiệm vụ cùng lúc: Ghi nhận phản ứng của người tiêu dùng, phô diễn trình độ của nhà sản xuất, thu hút sự chú ý…

Trong một phỏng vấn với tờ Business Insider, Trưởng Thiết kế của Lincoln Motor (trực thuộc tập đoàn xe Ford), ông David Woodhouse chia sẻ: “Khi chúng tôi chuẩn bị cho ra mắt một mẫu xe mới, chúng tôi sẽ hé lộ bằng một mẫu xe ý tưởng mà có thể là một phiên bản cường điệu của mẫu xe thương mại. [Mẫu xe ý tưởng đó] có thể rất lý tưởng. Tất nhiên, mẫu xe đó để thu hút sự chú ý và cũng để người dùng ghi nhận về một sản phẩm sẽ tới trong 1 hoặc 2 năm sau”.

Với riêng VF Wild, người tiêu dùng có thể nhận thấy ý đồ tương đối rõ ràng của VinFast với phân khúc bán tải: Nhiều khả năng hãng đang nhắm tới phát triển một mẫu xe phục vụ lối sống trải nghiệm, không phải một mẫu xe để sử dụng tại công trường.

Điều này có thể thấy ở các thiết kế và trang bị như kính chắn gió nối liền với trần kính, gương chiếu hậu thông thường thay bằng camera (nhiều quốc gia không chấp nhận thay thế gương hậu vật lý bằng camera), loại bỏ trụ B, hay trong một ảnh đồ họa cho thấy chiếc xe chở theo thuyền kayak và thùng đồ picnic. Tại phân khúc xe bán tải phục vụ lối sống trải nghiệm, Rivian R1T là mẫu xe đối thủ nổi bật nhất.