Yamaha không có động lực trở thành No1, gặp khó từ phân khối lớn tới xe ga, xe số và cả xe điện

Dưới đây là phần trao đổi giữa host Đăng Việt và chuyên gia Nguyễn Long Châu về chủ đề: Vì sao Yamaha mất thị phần vào tay Honda?

Trên thị trường xe máy, lịch sử cho thấy Yamaha thường là hãng xe tạo ra một phân khúc riêng sau đó để mất thị phần cho Honda như trường hợp của Nouvo – Air Blade hay Exciter – Winner X.

Vừa qua, Honda đã giới thiệu xe điện ICON e: còn Yamaha đã ra mắt mẫu Neos từ vài năm trước. Vậy theo anh, kịch bản trên có tiếp tục lặp lại hay không?

Yamaha Neos là mẫu xe được đánh giá tốt, được xếp vào hạng cao cấp, không có tính phổ thông. Xe có kiểu dáng trẻ trung, cá tính, phong cách. Vì thế, khách hàng của Neos có tài chính tốt, có phong cách, trẻ và yêu thích thương hiệu Yamaha.

Với Honda ICON e: vừa ra mắt, tôi nghĩ đã nghiên cứu hơn 10 năm. Theo tôi được biết, trung bình các mẫu xe của Honda trước khi ra mắt cần 7-10 năm để nghiên cứu. Kiểu dáng của ICON e: phổ thông hơn, mức giá hợp lý hơn. Ngoài ra, tôi nghĩ Honda đã nghiên cứu rất nhiều về thị trường xe máy điện tại Việt Nam.

Năm 2022, khi Yamaha giới thiệu Neos, thị trường xe máy điện tại Việt Nam còn rất sơ khai khi VinFast là điểm sáng duy nhất và một số hãng xe điện Trung Quốc. Vì thế, Yamaha không có nhiều dữ liệu để thu thập và đánh giá thị trường. Thực tế, Neos không dành cho thị trường Việt Nam mà chủ yếu dành cho châu Âu.

Đối với Honda, hiện tại là thời điểm có nhiều thuận lợi với hãng. Điểm lợi nhất là hãng không tốn chi phí để giúp khách hàng nhận thức được về xe máy điện khi đã có VinFast thực hiện trước đó rồi. Việc của Honda bây giờ là tận dụng điều đó, tổng hợp được những gì phù hợp nhất trước khi giới thiệu sản phẩm.

Đây là sự khác biệt lớn nhất giữa Yamaha và Honda. Vì thế, tôi tin rằng Yamaha sẽ rất khó để thành công trong việc phát triển xe máy điện tại Việt Nam khi so sánh với Honda.

Mặt khác, trong 10 năm vừa qua, Honda đã làm được rất nhiều việc như có định hình rõ ràng ở các thị trường khác nhau. 

Khi giới thiệu PCX chạy điện, Honda Việt Nam liên kết với các trường đại học và Bộ Giao thông vận tải để thử nghiệm xe. Nhưng tại các nước Đông Nam Á khác, mẫu xe này được bán ra thị trường, triển khai mô hình trạm sạc, thậm chí đổi pin cho PCX thuần điện. 

Chúng ta có thể thấy, chỉ đối với xe điện, Honda đã có nhiều hành động cụ thể hơn so với Yamaha. Vì thế, tôi nghĩ kịch bản cũ sẽ lặp lại, Yamaha sẽ có những khách hàng điều kiện tài chính tốt, nhưng Honda sẽ có nhiều khách hàng phổ thông hơn.

Trước đây, nghĩ đến Yamaha là nghĩ đến những mẫu xe thể thao cá tính sử dụng côn tay như Exciter, R15, R3… Tuy nhiên, càng về sau chúng ta càng chỉ thấy các mẫu xe Honda phân khối lớn trên truyền thông. Vậy điều gì đang xảy ra với Yamaha, thưa anh?

Tôi nghĩ điều này khởi nguồn từ việc Yamaha nhìn nhận và chọn lựa thị trường. Trước đây trên thế giới, nhiều giai đoạn xe phân khối lớn của Yamaha được đánh giá cao hơn Honda. Ví dụ, hai mẫu R1 hoặc R6 được nhiều người ưa chuộng hơn CBR1000 hoặc CBR600.

Tuy nhiên, tại Việt Nam, Yamaha đang gặp vấn đề ở tất cả các dòng xe, không chỉ với xe phân khối lớn. 

Vấn đề thứ nhất là mạng lưới cửa hàng. Yamaha cho biết hiện có khoảng 500 cửa hàng trên toàn quốc, nhưng chủ yếu tập trung tại 2 thành phố lớn. Còn Honda có gần 800 cửa hàng, được phân bố đều trên nhiều tỉnh thành cả nước. Trong đó, số lượng các cửa hàng chuyên các dòng xe phân khối lớn của Yamaha cũng ít hơn so với Honda. Vì thế, cơ hội để khách hàng tiếp cận xe Yamaha ít hơn.

Thứ hai, Honda đang làm truyền thông tốt hơn. Honda thường xuyên tổ chức các hoạt động lái thử, trải nghiệm sản phẩm một cách bài bản và liên tục trong năm thay vì chỉ khi ra mắt xe mới. Còn Yamaha chỉ đẩy mạnh truyền thông ở thời điểm xe ra mắt và sau đó để thị trường quyết định. Vì thế, những người mua xe theo cảm xúc sẽ nghiêng về Honda nhiều hơn.

Thứ ba, sản phẩm của Yamaha thiên về cảm xúc trải nghiệm quá nhiều khi tập trung vào sự cá tính, phong cách. Trong khi sản phẩm của Honda hài hòa hơn, cân bằng giữa thiết kế, nhu cầu và cảm xúc trải nghiệm. Điều này khiến việc sử dụng xe Yamaha hàng ngày hạn chế về nhiều mặt. Việc sửa chữa xe Yamaha cũng gặp khó khăn hơn khi ít cửa hàng, ít xưởng dịch vụ. 

Vì thế, Yamaha chỉ dành cho những người thực sự yêu thích. Còn xe Honda vẫn đủ cho mục đích sử dụng hàng ngày, đặc biệt tiết kiệm chi phí hơn và bền bỉ hơn.

Không chỉ với xe điện, xe côn tay, xe phân khối lớn, Yamaha cũng thất thế ngay cả các mẫu xe phổ thông. Vậy theo anh, lý do thực sự là gì?

Tôi nghĩ rằng, vấn đề ở đây là Yamaha thực sự muốn gì.

Nhiều năm trước, mọi người thường cho rằng Honda và Yamaha vẫn là những đối thủ trực tiếp của nhau trong thị trường xe máy khi có doanh số lớn nhất. Tuy nhiên, sau nhiều trải nghiệm với xe máy, tôi nhận thấy Yamaha dường như đang thiếu động lực để trở thành thương hiệu xe số 1 tại Việt Nam. Họ luôn chỉ làm mọi thứ ở mức vừa đủ, không có mục tiêu và tầm nhìn lớn như Honda.

Chính điều này đã tác động ngược lại các sản phẩm của Yamaha. Ví dụ, Sirius ra mắt năm 1999 và không có quá nhiều thay đổi ở thời điểm hiện tại. Grande và Janus cũng vậy, 10 năm qua 2 mẫu xe này không cải tiến nhiều. Vì thế, khách hàng cảm thấy nhàm chán với sản phẩm của Yamaha.

Trong khi đó, sản phẩm của Honda luôn cải tiến. Một chiếc Lead 2008 hoàn toàn khác biệt khi đặt cạnh Lead 2025. Còn Yamaha Grande vẫn vậy dù là một mẫu xe tốt. Tôi từng trải nghiệm Grande ở địa hình đồi núi, mức tiêu thụ nhiên liệu chỉ là 1,2-1,4 lít xăng cho 100km, rất tiết kiệm.

Vậy theo anh, có phải Yamaha đang “buông xuôi” khi không thể cạnh tranh nổi với Honda hay không?

Tôi không nghĩ thế mà cho rằng Yamaha vẫn muốn nhiều hơn vì họ vẫn là một đơn vị kinh doanh. Nếu bán được nhiều xe, chiếm nhiều thị phần, họ sẽ thu được nhiều tiền. Nhưng hiện tại, Yamaha đang đối mặt với bài toán rất khó trong việc chiếm lấy từng % thị phần. 

Trước đây, thị trường chỉ có một số ít những hãng xe như Honda, Yamaha, Piaggio… Sản phẩm của Yamaha vẫn có những điểm nhấn rõ ràng như vận hành tốt, nhiều cảm xúc. Nhưng hiện tại, xe máy điện đang tỏ ra vượt trội. Nếu Yamaha có 500 cửa hàng và Honda có 800 cửa hàng, thì VinFast đang sẵn sàng cho việc phủ kín Việt Nam với số lượng cửa hàng lớn hơn.

Vì thế, Yamaha phải cố gắng rất nhiều, quan trọng nhất, họ cần ra mắt sản phẩm mới.

Trong khi đang đối mặt nhiều khó khăn như vậy, Yamaha mới đây tiếp tục gặp phải “lùm xùm” về việc phải mua lại xe vì liên quan đến việc tẩy xóa số máy. Sự việc này tác động như thế nào đến Yamaha, thưa anh?

Đây là một điều rất không may đối với Yamaha. Sự việc này không phải do hãng chủ động thực hiện và họ cũng đang làm rất tốt trong việc xử lý hậu quả.

Tuy nhiên, điều này vẫn sẽ tác động đến tâm lý của người mua xe, gây hoang mang mất niềm tin của khách hàng. Tôi cho rằng đây mới là bài toán khó cần lời giải từ Yamaha.

Cảm ơn anh rất nhiều về những chia sẻ vừa rồi.