Nhà đầu tư coi là tham vọng ‘viển vông’, Tim Cook tỉnh ngộ sau nhận định sai lầm từ 10 năm trước

Khoảng 1 thập kỷ trước, Tim Cook đã có chuyến công tác tới Munich, Đức để thăm trụ sở BMW. Vị CEO của Apple đã dành nhiều ngày để thăm quan nhà máy và các studio thiết kế của BMW.

Theo nguồn tin thân cận, Cook còn khiến một giám đốc điều hành cấp cao của BMW choáng váng khi nói rằng trên thực tế, nhà sản xuất iPhone có thể bắt chước năng lực sản xuất và kỹ thuật của BMW.

Nhưng Tim Cook đã sai.

Ngày hôm qua, Apple tuyên bố với nhân viên rằng họ sẽ chấm dứt nỗ lực trong nhiều năm nhằm phát triển một chiếc xe ô tô điện có thể cạnh tranh với Tesla. Thay vào đó, công ty sẽ chuyển nguồn quỹ nghiên cứu hướng tới xây dựng trí thông minh nhân tạo (AI).

Động thái này đã chính thức loại bỏ dự án ô tô – được biết đến trong nội bộ với mật danh “Dự án Titan” – được coi như một cuộc bỏ phiếu chống lại tình trạng “người người, nhà nhà đổ xô làm xe điện” của toàn bộ ngành công nghiệp.

Đáp lại thông tin về việc Apple chấm dứt dự án làm ô tô, Elon Musk – CEO Tesla nói trên X: “Trạng thái tự nhiên của một công ty ô tô đã chết”.

Tốc độ tăng trưởng doanh thu xe điện – cả từ các công ty khởi nghiệp (startup) tới các công ty lâu đời – đều đang giảm trên toàn cầu khi người tiêu dùng đại chúng vẫn e ngại mức giá cao và vấn đề phải sạc của xe điện.

Trong khi doanh số vẫn tăng trên toàn cầu, thị phần của xe điện chỉ tăng 2,8% lên 15,8% vào năm ngoái, so với mức tăng 4,7% trong giai đoạn 2022.

Ngay cả Apple, một thương hiệu xa xỉ vốn làm ra những sản phẩm “nhất định phải mua” cho hàng triệu người trên toàn thế giới cũng có thể gặp khó khăn khi bước vào thị trường này. Một chiếc ô tô do Apple sản xuất có thể có giá tới 100.000 USD và họ cũng không thể đạt được tỷ suất lợi nhuận béo bở như khi bán iPhone.

Tesla vẫn là công ty mới duy nhất đột phá trong việc bán xe điện, trong khi đó, hàng chục công ty khởi nghiệp vốn có ý tưởng hay ho cũng đã thất bại. Ngay cả BYD của Trung Quốc, công ty đã vượt qua Tesla về doanh số bán xe EV, cũng trải qua một hành trình khó khăn để tới được như ngày nay. Sau đó, tuần trước, các công ty khởi nghiệp Rivian và Lucid Motors cũng công bố kết quả kinh doanh mờ nhạt, khiến cổ phiếu của họ sụt giảm.

Brian Mulberry tại Zacks Investment Management cho biết: “Với sự thất bại mà Lucid và Rivian vừa nhận được, điều đó không có gì đáng ngạc nhiên”. Mulberry cho biết, người tiêu dùng đang bỏ phiếu bằng chính chiếc ví của họ và doanh số bán hàng trên thị trường xe điện đang chậm lại đáng kể.

Tuy nhiên, ngành công nghiệp này kỳ vọng xe điện sẽ chiếm ưu thế trong thời gian tới khi các chính phủ thúc đẩy giảm lượng khí thải carbon trong vận tải đường bộ. Apple đã đặt cược vào tương lai đó. Bằng chứng là một trong số ít yếu tố trong dự án ô tô của công ty mà hãng đã công khai thừa nhận là nỗ lực làm chủ công nghệ xe tự lái.

Vào năm 2021, Cook gọi công nghệ tự lái là “công nghệ cốt lõi. Nếu bạn lùi lại một bước, ô tô, theo nhiều cách, là một robot. Một chiếc xe tự hành là một robot. Và vì vậy, có rất nhiều điều bạn có thể làm với công nghệ tự lái. Và chúng ta sẽ xem Apple làm gì”.

Tuy nhiên, giống như xe điện, xe tự hành đã phải trải qua quá trình kiểm tra thực tế sau nhiều năm đầu tư và cường điệu hóa.

General Motors đã thu hẹp lại kế hoạch cho đơn vị Cruise tự lái của mình vào năm ngoái sau một vụ tai nạn khi thử nghiệm trên đường công cộng. Trong khi đó, Ford đã rút hoàn toàn công nghệ này để tập trung vào các hệ thống hỗ trợ người lái sẽ có chi phí thấp hơn nhưng có thể được triển khai sớm hơn.

Rất ít dấu hiệu cho thấy có vẻ gần giải quyết được các vấn đề công nghệ xung quanh xe tự lái. Waymo đã triển khai dịch vụ trực tiếp, khách hàng thanh toán, trong khi nhiều công ty mới tham gia khác đã chuyển trọng tâm sang các ứng dụng thích hợp như xe thương mại hoặc đã được mua lại.

Động thái rút lui khỏi ngành sản xuất ô tô cũng diễn ra khi Apple đã chậm trễ trong việc phát hành Generative AI – phần mềm có thể tạo ra văn bản, hình ảnh và mã trong vài giây. Các đối thủ như OpenAI, Microsoft và Google nằm trong số những công ty đưa ra những thông báo gây chú ý trong những tuần gần đây về công nghệ. Việc Apple phát hành Vision Pro, một chiếc tai nghe “thực tế hỗn hợp” trong tháng này, là một sự đánh cược khác cho sự phát triển trong tương lai.

Khi các đối thủ cạnh tranh tung ra điện thoại thông minh có khả năng AI mới, các nhà đầu tư nóng lòng muốn Apple tiết lộ một số đột phá của chính họ trong lĩnh vực này – điều mà Cook đã hứa sẽ thực hiện trong năm nay.

Công ty cho biết các nỗ lực nghiên cứu và phát triển của họ tập trung chủ yếu vào AI, khi họ chạy đua để đưa các sản phẩm mới vào các thiết bị của mình được hỗ trợ bởi các mô hình ngôn ngữ lớn của riêng họ.

David Wagner tại Aptus Capital Advisors cho biết: “Có những đối tượng mới, đầy hấp dẫn dành cho những gã khổng lồ công nghệ đang cố gắng đạt được lợi thế cạnh tranh mang lại mức định giá cao hơn – và đó là AI”.

Apple bắt đầu xây dựng Project Titan khoảng một thập kỷ trước. Năm 2017, công ty đã được cấp giấy phép thử nghiệm xe tự hành ở California. Ngay sau đó, công ty đã thuê Doug Field, cựu phó chủ tịch kỹ thuật của Tesla. Vào tháng 6/2019, họ đã mua lại công ty khởi nghiệp về xe tự lái Drive.ai.

Trước đó vài tháng, vào tháng 1/2019, Apple đã cắt giảm 1/5 trong số 200 nhân sự làm việc trong dự án. Năm 2021, Field đã được Ford “câu” về thành công. Cùng thời gian đó, Apple đã tiếp cận cả Nissan và Hyundai về việc hợp tác trong dự án, có khả năng khai thác kiến thức sản xuất của các nhà sản xuất ô tô. Dẫu vậy, cuộc đàm phán không kéo dài lâu.

Các nhà đầu tư dường như cho rằng động thái dừng dự án ô tô của Apple là thận trọng. Cổ phiếu Apple hầu như không biến động trong phiên giao dịch ngày hôm qua, giữ ổn định ở mức 182,63 USD vào thứ tư.

Angelo Zino tại CFRA Research cho biết: “Mặc dù chúng tôi cho rằng sáng kiến về ô tô có thể mang lại lợi ích lâu dài lớn nhất cho quỹ đạo doanh thu của Apple, nhưng tham vọng này cũng có khả năng làm giảm tỷ suất lợi nhuận”.

Ông nói thêm: “Tuy nhiên, chúng tôi coi sáng kiến ô tô giống như một cơ hội ‘viển vông’. Các nhà đầu tư khó có thể coi điều này có tác động lớn đến giá cổ phiếu vì rõ ràng không phù hợp với kỳ vọng dài hạn của hầu hết chúng tôi”.

Theo: Financial Times