Chỉ cần một ‘chiêu’, ông Donald Trump chặn đứng sóng thần xe Trung Quốc trước 5 năm: Đó là gì?

Sau khi chứng kiến sự suy giảm tại thị trường xe nội địa, nhiều nhà sản xuất xe Trung Quốc bắt đầu mở rộng thị trường ra các nước khác. Mỹ là thị trường xe lớn thứ 2 thế giới, hiển nhiên nằm trong tầm ngắm của các hãng xe Trung Quốc.

Tuy nhiên, số lượng xe Trung Quốc nhập khẩu vào Mỹ vẫn rất ít. Nguyên nhân hóa ra đã bắt đầu từ nhiệm kỳ vị tổng thống thứ 45 của Mỹ – ông Donald Trump.

Trong nhiệm kỳ của mình, ông Donald Trump từng rất cực đoan về thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc, đã liên tục áp mức thuế cao lên sản phẩm từ Trung Quốc trong nỗ lực “Make America Great Again” – tạm dịch: Làm Cho Nước Mỹ Vĩ Đại Trở Lại. 

Theo WSJ, các mẫu xe từ Trung Quốc nhập khẩu vào Mỹ hiện nay phải gánh 27,5% thuế, trong đó có 2,5% thuế nhập khẩu tương tự các mẫu xe nhập khẩu khác, và 25% thuế nhập khẩu đặc biệt. 

Mức thuế tăng thêm này xuất hiện từ năm 2018 trong nhiệm kỳ ông Donald Trump. Đây cũng được xem là đỉnh điểm của giai đoạn nhiều người gọi là “Chiến tranh thương mại Mỹ-Trung”.

Nguồn cơn của mức thuế này được cho là bắt nguồn từ phát hiện của ông về mức chênh thuế giữa Mỹ và Trung Quốc.

Tháng 4/2018, ông Donald Trump đã có một bài đăng trên mạng xã hội Twitter (nay là X), chỉ ra sự bất hợp lý giữa thuế áp lên xe nhập từ Mỹ vào Trung Quốc và nhập từ Trung Quốc vào Mỹ. Theo ông, xe sản xuất tại Mỹ nhập khẩu vào Trung Quốc phải gánh mức thuế lên tới 25%, trong khi ở chiều ngược lại, xe Made in China chỉ phải chịu mức thuế 2,5% khi nhập vào Mỹ.

Cũng trong bài đăng này, ông Donald Trump bày tỏ sự bất bình về mức thuế ông cho là không hợp lý này. 

Số liệu ông Donald Trump nêu trong bài được xác định lấy từ dữ liệu thương mại của chính phủ. Mức thuế bất cân đối ấy đúng, nhưng xét về tỷ trọng xe tại các thị trường thì có lẽ chưa tương xứng.

Vào năm 2018, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Kinh tế Doanh nghiệp tại Đại học Ball State (Mỹ) Michael Hicks đã chỉ ra rằng số lượng xe Trung Quốc nhập khẩu vào Mỹ là rất thấp. Ông cho rằng tỷ lệ chỉ khoảng 3 chiếc trên 10.000 chiếc bán ra tại Mỹ trong năm 2017.

Ông cũng cho biết: “Cứ mỗi xe ta nhập từ Trung Quốc thì ta xuất sang 6 chiếc. Không có chiếc xe Made in China nào mang thương hiệu của Trung Quốc (hầu hết là xe Volvo). Ngành xe của chúng ta đang kinh doanh rất tốt tại Trung Quốc, trong khi xe Trung Quốc [tại Mỹ] thì vẫn còn đuối”.

Tuy nhiên, tình thế ngày nay đã rất khác: Các nhà sản xuất xe Trung Quốc đã nhắm tới Mỹ, Mỹ thì đang tìm cách ngăn chặn.

Reuters có bài viết hồi cuối tháng 12 cho biết rằng chính quyền của Tổng thống Joe Biden đang thảo luận để tăng thuế lên các mặt hàng từ Trung Quốc, trong đó bao gồm ô tô điện. Bài viết cũng có đoạn nói rằng nhà làm luật Mỹ nhận thấy mức thuế hiện tại là chưa đủ khi nhiều hãng xe Mỹ vẫn có thể nhập xe từ Trung Quốc về bán.

Trong khi các nhà lập pháp Mỹ vẫn tìm cách để ngăn chặn, các nhà sản xuất xe Trung Quốc dường như đã tìm ra kẽ hở tại hàng rào thuế quan của Mỹ. Cụ thể, các nhà sản xuất Trung Quốc đang hướng đến xây dựng nhà máy tại Mexico.

Với nhà máy tại quốc gia láng giềng phía Nam của Mỹ, các mẫu xe của Trung Quốc có thể lách được mức thuế 25% áp lên xe sản xuất tại Trung Quốc. Đồng thời, Mexico cũng có những ưu thế như giá nhân công thấp, vị trí thuận lợi để phí vận chuyển không phải là một gánh nặng. Ngoài ra, nếu các nhà sản xuất Trung Quốc có thể tuân theo các tiêu chuẩn ngặt nghèo trong hợp tác Mỹ – Canada – Mexico thì còn có thể không bị áp một chút thuế nào.